Okulusi su u osnovi otvori u plafonu koji propuštaju svetlo i koji se nalaze u centru kupole ili zida. Najpoznatiji okulus je Panteon, zgrada u Rimu izgrađena za vreme vladavine Augusta (27 pne – 14 ne) i obnovljena od strane imperatora Adrijana oko 126. godine ne. Ovo je još uvek najveća armirano betonska kupola na svetu i jedan od najneverovatnijih unutrašnjih prostora ikad izgrađenih.
Okulus je veliki otvor na vrhu kupole i zajedno sa ulaznim vratima, prestavlja jedini izvor prirodne svetlosti u unutrašnjosti. Tokom dana, svetlo iz okulusa se kreće oko ovog prostora kao u nekoj vrsti obrnutog efekta sunčanog sata.
Okulus prozori su odlika klasične renesansne arhitekture. Često se spominje njihov francuski naziv „oeuil de Boeuf“ ili oko bika. Postali su popularni i u evropskoj baroknoj arhitekturi, od strane engleskih baroknih arhitekata kao što su Vren, Havksmur i Arčer. Jednom u modi, okulusi i dalje svojim prisustvom prate razvoj arhitekture danas.
Spolja, ali i iznutra okulus odaje vrlo efektan utisak elementa građevine. Gledajući spolja, deluje kao znak interpunkcije, jača simetriju dizajna dajući ritmičan osećaj i stvarajući dekorativni fokus. Iz unutrašnjosti, efekti okulusa su sve dublji, objedinjuju osećaj harmonije i neprekidnog kretanja svetlosti sunca koje varira u intenzitetu.
Možda Vas zanima:
Duh arhitekture „stakla i čelika“
Prirodno gašen i dobro odležan kreč, kao i dobro pečena opeka su dugovečniji građevinski materijali u odnosu na savremeni čelik i beton. Međutim, ne treba zaboraviti ni gips. Duvano okruglo staklo, uliveno u gips, disaće zajedno sa ostalim prirodnim materijalima. U nedostatku duvanog stakla se može uzeti obično nebojeno prozorsko staklo, a gips se može ojačati aditivima. Većina prozora na crkvenom delu hrama tradicionalni su, vekovima i hiljadama godina poznati kao okulusi koji prate kako estetsku, tako i funkcionalnu arhitekturalnu notu.
