Rurbanizacija je termin koji označava dvosmerni proces. U jednom smeru, rurbanizacija i njemu slični termini označavaju ruralizaciju urbanog, uticaj ruralnog načina života na urbana područja, kroz ozelenjavanje i gajenje (voća, povrća i drugih biljaka) u gradovima. Na ovaj način stvara se zelenije, zdravije i održivije urbano okruženje.
Ruralna urbanizacija može biti planska ili neplanska, sistemska ili spontana. U Srbiji se danas paralelno odvijaju oba procesa. Sa jedne strane, dešava se proces planske ruralne urbanizacije sa ciljem diversifikacije ruralne pretežno agrarne privrede i dugotrajnog nastanjivanja i zadržavanja stanovništva u ruralnim područjima. Finansira se kroz različite programe državnih subvencija i subvencija iz evropskih fonda. Među njima je i IPARD MERA 7, koja je usmerena ka stvaranju novih mogućnosti za zapošljavanje u okviru uslužnih, ugostiteljskih i turističkih delatnosti u ruralnim područjima.
Sa druge strane, dešava se istovremeno i trend spontane ruralne urbanizacije odnosno izmeštanja u zelenije krajeve, kao potreba za distanciranjem, rekreacijom i slobodnijim i opuštenijim životom. Ovaj trend izmeštanja posebno se intenzivirao kao odgovor na izazove nove realnosti nastale u vreme i nakon COV19.
Proces ruralne urbanizacije nazivamo nova ruralnost. Koncept nove ruralnosti svoju prostornu manifestaciju ima u različitim arhitektonskim tipologijama kuća za odmor (vikendica). U prvom slučaju, u pitanju su različiti tipovi kuća za privremeni boravak (vikendica za izdavanje) i sličnih ugostiteljskih objekata namenjenih turizmu, koji su veoma često opremljeni i dodatnim rekreativnim sadržajima (bazen, spa centar, sportski tereni, igrališta za decu i slično). U drugom slučaju, u pitanju su različiti tipovi pojedinačnih porodičnih vikend kuća (za povremeni ili trajni boravak), koje opet najčešće imaju i dodatne rekreativne sadržaje.
U ovom tekstu predstavićemo projekat u ruralnom području iz obimnog portfolia MAIN architects-a.
Prvi projekat kuće za odmor, rekreaciju i proslave u Čereviću jedan je od tri projekta koje smo u toku 2021. godine izradili za potrebe podnošenja zahteva za drugi javni poziv za dobijanje podsticaja iz IPARD – MERA 7 – Diversifikacija poljoprivrednih gazdinstava i razvoj poslovanja, u ukupnoj vrednosti podsticaja 750.000,00 EUR.
Pored izrade tehničke dokumentacije u saradnji sa partnerskim konsultantskim kućama, MAIN architects pruža kompletnu uslugu izrade celokupne dokumentacije za IPARD projekte za sve MERE, po principu PLAN+DESIGN+BUILD koji pored izrade tehničke dokumentacije obuhvata i izradu biznis plana i na kraju realizaciju projekta.
Projekat kuće za odmor, rekreaciju i proslave u Čereviću
Kuća za odmor površine 350 m² (parcela 6950 m²) projektovana je u opštini Beočin, u mestu Čerević, uz državni put Novi Sad-Irig, u prirodnom okruženju na desnoj obali Dunava i na obroncima Fruške gore, uz Čerevićki potok koji se uliva u Dunav, sa pogledom na reku i Čerevićku Adu.
Kuća se sastoji iz dve funkcionalne celine – dnevne i noćne zone, povezane toplom vezom. Pojedinačno obe zone su u osnovi jednostavnog pravougaonog oblika, ali njihov međusobni odnos i „izlomljena“ veza dva elementa daje dinamičnost osnovi i celokupnoj arhitektonskoj formi. Izlomljeni odnos noćne i dnevne zone proistekao je iz potrebe za njihovom rotacijom ka pogledu u reku. Na placu su projektovani i drugi sadržaji namenjeni odmoru, rekreaciji i zabavi, kao što su teren za basket, dečije igralište, bioskop na otvorenom, letnja kuhinja i paviljon za venčanja.
Najveći deo dnevne zone čini jedinstveni prostor dnevne sobe sa trpezarijom i kuhinjom. Uz dnevnu zonu nalazi se i velika terasa sa bazenom, sedenjem sa „fire-pitom“, mrežom za ležanje, letnjim barom i trpezarijom.
Povezivanje unutrašnjeg i spoljašnjeg prostora postiže se velikim staklenim površinama i aluminijumskim profilima koji su potpuno sakriveni u pod, plafon i zidove. Na ovaj način postiže se maksimum prirodnog svetla u prostoru i minimalizuje se vidljivi deo okvira, čime se eliminiše granica između enterijera i eksterijera, a kod korisnika se javlja osećaj slobode i bliskosti sa okruženjem. Posebno, podna šina je „nevidljiva“ i prekrivena završnom oblogom poda, čime se dodatno postiže utisak kontinuiteta između enterijera i eksterijera.
Sa strane funkcije, ravna površina poda i „skriveni“ profili obezbeđuju sigurnije i lakše korišćenje prostora „bez saplitanja“ u trenucima kada je u prostoru veći broj korisnika, a samim tim veća cirkulacija između unutrašnjeg i spoljašnjeg prostora. Projektovani su klizni linijski sistemi otvaranja sa dva krila/dve šine i sa tri krila/ tri šine, kao i ugaoni sistem sa dva krila/šine. Stakla su dvoslojna i troslojna, zavisno od pozicije.
Noćna zona se sastoji od četiri apartmana. Posebno je karakterističan master apartman na spratu. Najveći deo master apartmana čini jedinstvena prostorija u okviru koje se nalaze spavaća zona sa bračnim krevetom, prostor za odmor sa dvosedom i tv-om i slobodnostojeća kada sa pogledom ka Dunavu. Master apartman ima i svoju terasu, koja gleda na suprotni stranu ka Fruškoj gori.
Uklapanje objekta u okruženje postiže se i materijalizacijom arhitekture i enterijera objekta, gde se težilo postizanju balansa između antropogenih materijala (natur beton, čelik, lim, staklo) i prirodnih materijala (drvo). Poseban akcenat kući daje upotreba nagorelog drveta na fasadi. Nagorevanje površine drveta upotrebnom tradicionalne japanske tehnike „Yakisugi” ili „Shou sugi ban” drvo postaje otporno na uticaj vlage, gljiva i insekata i ističe njenu jedinstvenu lepotu i teksturu drveta.
Na ovaj način obrađeno i zaštićeno drvo je trajno zaštićeno i njegovo održavanje postaje opciono, pri čemu se ono može po želji premazivati na 5 do 10 godina ili se sa fasadom može živeti dok tokom vremena fasada razvija bogatu patinu, čime se izbegava i nepotreban rad i ulaganje.
