Standardi za proračun ukupne energije u zgradama
Standardi za proračun ukupne energije u zgradama, odnosno metode proračuna date ovim standardima, baziraju se na rezultatima proračuna provedenim po standardima vezanim za proračun isporučene finalne energije.
EN 15603:2008 Energetska svojstva zgrada – Opšta upotreba energije i definicija energetskih klasa (Energy performance of buildings – Overall energy use and definition of energy ratings).
Standard definiše načine korišćenja energije koje je potrebno uključiti u ukupnu potrebnu energiju u zgradama i metode ocenjivanja za nove i postojeće zgrade. Standard prikazuje ukupne energetske potrebe zgrade za grejanje, hlađenje, toplu vodu, osvetljenje, uključujući i gubitke sistema i pomoćnu energiju.
Uloga standarda je:
- povezivanje rezultata iz drugih standarda za proračun potrebne energije za posebne sisteme u zgradama,
- uključivanje energije proizvedene u zgradama, deo koji može biti korišćen izvan zgrade,
- daje sumu ukupne korišćene energije u zgradama u tabelarnom obliku,
- pruža energetsku ocenu zasnovanu na primarnoj energiji, emisijama CO2 i drugim parametrima definisanim nacionalnim propisima,
- uspostavlja opšte principe za proračun faktora primarne energije i emisije CO2,
- daje metode za proračun standardne energetske klase, standardnog korišćenja energije,
- nezavisno od načina korišćenja, stvarne klimatske i druge stvarne (okolne ili unutrašnje) uslove,
- daje ocenjivanje energetske klase prema izmerenim podacima, zasnovanim na isporučenoj energiji,
- daje metodologiju poboljšanja tačnosti proračunskih modela zgrada poređenjem sa izmerenom potrošnjom,
- daje metodu određivanja energetske efikasnosti mogućim poboljšanjima zgrada.
Na nacionalnom nivou određuje se:
- tip određivanja energetske klase,
- uslovi pod kojima se kod određivanja energetske klase zgrade, na osnovu proračuna za stvarnu zgradu, može uključiti određivanje energetske klase prema projektu,
- da li će se obnovljiva energija proizvedena na mestu zgrade uključiti u isporučenu energiju ili ne.
U početnom delu standard definiše bitne pojmove, a u nastavku oznake, jedinice i indekse. Standardom se određuje način određivanja energetskih svojstava zgrada – korišćenje energije prema pojedinim tehničkim sistemima zgrada, vrste energetskih klasa i njihovu svrhu, te u prilozima standarda (informativnog karaktera) metode prikupljanja podataka o zgradama (podaci o omotaču zgrade, toplotni kapacitet, sistemi grejanja, sistemi ventilacije, sistemi hlađenja, delovanje zgrade), nadzor i praćenje energije, procenu potrebne energije za ostale funkcije zgrada, ogrevnu vrednost goriva, faktore pretvaranja za primarnu energiju i CO2 emisije, primer određivanja intervala pouzdanosti, primer određivanja energetske klase jedne zgrade.
EN 15217:2007 Energetska svojstva zgrada – Metode za izražavanje energetskog svojstva zgrada i za certifikaciju zgrada s obzirom na energiju (Energy performance of buildings. Methods for expressing energy performance and for energy certification of buildings).
Standard definiše metode izražavanja energetskih osobina zgrade kroz indikatore za izražavanje energetskih osobina celokupne zgrade, uključujući grejanje, ventilaciju, klimatizaciju, potrošnu toplu vodu i rasvetu, daje načine izražavanja potrebne energije za projektovanje novih zgrada i rekonstrukciju postojećih, postupke za određivanje referentnih vrednosti, te načine izrade procedure za energetsku certifikaciju zgrade.
Indikator energetskog svojstva:
- Energetsko svojstvo zgrade se prezentuje ukupnim indikatorom – pokazateljem energetskog svojstva EP koji predstavlja zbir isporučene i izvezene energije po energetskom nosiocu.
EP se može izraziti:
- primarnom energijom
- emisijom CO2
- neto isporučenom energijom utvrđenom drugim parametrom određenim nacionalnom energetskom politikom.
Indikatori se mogu razlikovati za:
- nove zgrade
- postojeće koje se obnavljaju
- nedograđeni deo postojeće zgrade
- različite tipove zgrada
Standard definiše pojmove energetske certifikacije, energetskog certifikata, energetske klase, referentne vrednosti i drugo, te prateće oznake, jedinice i indekse.
Dodaci:
A. Postupak dokumentacije energetskog certificiranja zgrade
B. Postupak klasifikacije energetskog svojstva zgrade
C. Format energetskog certifikata
D. Zahtevi za svojstva omotača zgrade i komponente sistema
EN 15459-2008 Energetska svojstva zgrada – Postupak ekonomske ocene energetskih svojstava u zgradama (Energy performance of buildings – Economic evaluation procedure for energy systems in buildings).
Standard daje podatke i proračunske metode za ekonomsku ocenu sistema grejanja i ostalih sistema u potrošnji energije u zgradama.
Standardi vezani za proračun isporučene finalne energije
Ovi standardi predstavljaju vezu između energetskih potreba zgrade i ukupne finalne energije isporučene zgradi za grejanje, hlađenje, ventilaciju, potrošnu toplu vodu i rasvetu.
EN 15316:2008 Sistemi grejanja u zgradama – Metode proračuna energetskih zahteva i efikasnosti sistema (Heating systems in buildings – Method for calculation of system energy requirements and system efficiencies). Standard se sastoji od 4 dela, u ukupno 12 dokumenata.
1. opšti zahtevi
2. sistemi grejanja i hlađenja zgrada
3. sistemi potrošne tople vode
4. izvori toplote
EN 15316-1:2008 Sistemi grejanja u zgradama – Metode proračuna energetskih zahteva i efikasnost sistema – 1. deo: Uopšteno
Standard određuje potrebne ulazne podatke, izlazne podatke te strukturu proračunske metode za potrebnu energiju sistema. Energetska svojstva se mogu oceniti ili na osnovu efikasnosti sistema ili prema vrednostima gubitaka zbog neefikasnosti sistema, prema analizi energetskih svojstava sledećih segmenata sistema grejanja i pripreme potrošne tople vode:
- ogrevna tela s regulacijom
- distribucija energije s regulacijom
- spremnici energije s regulacijom
- izvori energije s regulacijom
EN 15316-2-1 Sistemi grejanja u zgradama – Metode proračuna energetskih zahteva i efikasnosti sistema – Deo 2-1: Sistemi za grejanje prostora zračenjem toplote.
Energetska svojstva mogu se odrediti ili prema karakteristikama ogrevnih tela ili prema gubicima sistema. Metoda se bazira na analizi sledećih karakteristika sistema:
- nejednolika distribucija temperature u prostoru
- ogrevna tela ugrađena u građevinske delove
- kontrola unutrašnje temperature
EN 15316-2-3 Sistemi grejanja u zgradama – Metode proračuna energetskih zahteva i efikasnosti sistema – Deo 2-3: Razvod sistema grejanja prostora.
Standard daje metodologiju proračuna/procene emisije toplote sistema razvoda s vodom kao medijem i pomoćne potrebe, kao i nadoknadive gubitke i nadoknadivu pomoćnu energiju.
EN 15316-3 Sistemi grejanja u zgradama – Metoda proračuna energetskih zahteva i efikasnost sistema – Sistemi za pripremu potrošne tople vode.
Standard daje metode za proračun potrebne energije i efikasnost za sistem pripreme potrošne vode za sve tipove zgrade u tri dela.
EN 15316-3-1 Sistemi grejanja u zgradama – Metode proračuna energetskih zahteva i efikasnost sistema – Deo 3-1: Sistemi za pripremu potrošne tople vode i pokazatelji potreba prema mestu izlivanja.
EN 15316-3-2 Sistemi grejanja u zgradama – Metoda proračuna energetskih zahteva i efikasnost sistema – Deo 3-2: Sistemi za pripremu potrošne tople vode, razvod.
EN 15316-3-3 Sistemi grejanja u zgradama – Metode proračuna energetskih zahteva i efikasnosti sistema – Deo 3-3: Sistemi za pripremu potrošne tople vode, zagrevanje.
EN 15316-4:2008 Sistemi grejanja u zgradama – Metoda proračuna energetskih zahteva i efikasnost sistema. Daje metode za proračun efikasnosti sistema i/ili gubitaka i pomoćne energije. Sastoji se od 7 delova:
EN 15316-4-1:2008 Sistemi grejanja u zgradama – Metoda proračuna energetskih zahteva i efikasnost sistema – Deo 4-1: Sistemi za proizvodnju toplote sagorevanjem (kotlovi).
EN 15316-4-2:2008 Sistemi grejanja u zgradama – Metode proračuna energetskih zahteva i efikasnosti sistema – Deo 4-2: Sistemi za proizvodnju toplote, sistemi toplotnih pumpi.
EN 15316-4-3:2008 Sistemi grejanja u zgradama – Metode proračuna energetskih zahteva i efikasnost sistema – Deo 4-3: Sistemi za proizvodnju toplote, toplotni sistemi sunčevog zračenja.
EN 15316-4-4:2008 Sistemi grejanja u zgradama – Metode proračuna energetskih zahteva i efikasnosti sistema – Deo 4-4: Sistemi za proizvodnju toplote, sistemi kogeneracije uklopljeni u zgradu.
EN 15316-4-5:2008 Sistemi grejanja u zgradama – Metode proračuna energetskih zahteva i efikasnosti sistema – Deo 4-5: Sistemi za proizvodnju toplote za grejanje prostora, pokazatelji i kvalitet daljinskog grejanja prostora, pokazatelji i kvalitet daljinskog grejanja i sistema velikih zapremina.
EN 15316-4-6:2008 Sistemi grejanja u zgradama – Metode proračuna energetskih zahteva i efikasnosti sistema – Deo 4-6: Sistemi za proizvodnju toplote, fotonaponski sistemi.
EN 15316-4-7:2008 Sistemi grejanja u zgradama – Metode proračuna energetskih zahteva i efikasnosti sistema – Deo 4-7: Sistemi za proizvodnju toplote sagorevanjem biomase.
EN 15243:2008 Ventilacija u zgradama –Proračun temperature, opterećenja i energije u prostorijama zgrada sa sistemima klimatizacije prostora (Ventilation for buildings – Calculation of room temperatures and of load and energy for buildings with room conditioning systems).
Proračun temperature u prostorijama i opterećenje za zgrade sa sistemima klimatizacije prostora – definiše postupke za proračun temperature, osetnih opterećenja i potrebne energije za prostorije, latentno opterećenje za grejanje i hlađenje prostora, opterećenje za grejanje, hlađenje, ovlaživanje i odvlaživanje zgrada i opterećenje sistema grejanja, hlađenja, ovlaživanja i odvlaživanja. Metoda je data kao opšta satna metoda proračuna, te kao pojednostavljena metodaproračuna.
EN 15377-1:2008 Sistemi grejanja u zgradama – Projektovanje ugradbenih sistema površinskog grejanja i hlađenja vodom – 1. deo. Određivanje učinka grejanja i hlađenja (Heating systems in buildings – Design of embedded water based surface heating and cooling systems – Part 1: Determination of the design heating and cooling capacity).
EN 15377-2:2008 Sistemi grejanja u zgradama – Projektovanje ugradbenih sistema površinskog grejanja i hlađenja vodom – 2. deo: Projektovanje, dimenzionisanje, ugradnja (Heating system in buildings – Design of embedded water based surface heating and cooling systems – Part 2: Design, dimensioning and installation).
EN 15377-3:2008 Sistemi grejanja u zgradama – Projektovanje ugradbenih sistema površinskog grejanja i hlađenja vodom – 3. deo: Optimiziranje upotrebe obnovljivih izvora energije (Heating systems in buildings – Design of embadded water based surface heating and cooling systems – Part 3: Optimizing for use of renewable energy sources).
EN 15241:2008 Ventilacija u zgradama – Metode proračuna energetskih gubitaka zbog ventilacije i infiltracije u poslovnim zgradama (Ventilation for buildings – Calculation methods for energy losses – due to ventilation and infiltration in commercial buildings).
Standard opisuje metode proračuna uticaja ventilacionih sistema (uključivo i provetravanje) u zgradama za korišćenje u proračunima potrebne energije, učina grejanja i učina hlađenja. Svrha standarda je određivanje načina proračuna karakteristika (temperatura, vlažnost) svežeg vazduha i odgovarajuće potrebne energije za obradu vazduha u obliku potrebne pomoćne električne energije.
EN 15232:2008 Energetska svojstva zgrada – Uticaj automatizacije zgrada, nadzor i upravljanje zgradama (Energy performance of buildings – Impact of building automation, controls and building management).
Standard određuje učin standardnih ušteda i optimizacije sistema automatizacije i upravljanje zgradama i tehničkog upravljanja zgradama i sistemima. Sumira metodologije proračuna potrebne energije za grejanje, ventilaciju, hlađenje, potrošnu toplu vodu i rasvetu zgrada i izražava uštede energije i efikasnost u zgradama kroz primenu različitih funkcija uštede energije sistema automatizacije i upravljanja zgradama.
EN 15193:2008 Energetska svojstva zgrada – Energetski zahtevi za rasvetu (Energy performance of buildings – Energy requirements for lighting).
Standard određuje metodu proračuna za određivanje potrebne energije za rasvetu zgrada i pruža numerički indikator za potrebnu energiju za rasvetu zgrada za potrebe certifikacije zgrada. Takođe pruža i metodologiju proračuna dinamičkih potreba za energijom za procenu ukupnih energetskih svojstava zgrada.
Standardi vezani za proračun potrebne energije za grejanje i hlađenje
EN ISO 13790:2008 Energetska svojstva zgrada – Proračun potrebne energije za grejanje i hlađenje prostora (Energy performance of building – Calculation of energy use for space heating and cooling).
Standard daje metode proračuna za određivanje potrebne godišnje energije za grejanje i hlađenje stambenih i nestambenih zgrada ili delova zgrada. Uključuje proračun prolaza toplote transmisijom i ventilacijom za zgrade grejane ili hlađene na stalnu unutrašnju temperaturu, proračun unutrašnjih dobitaka i solarnih dobitaka toplote u ukupnoj potrebnoj energiji, godišnju potrebnu energiju za grejanje i hlađenje, dodatnu godišnju energiju za ventilaciju. Zgrade mogu imati više zona sa različitim unutrašnjim projektnim temperaturama i mogu imati prekidno grejanje i hlađenje. Proračunski interval je mesec, sat, ili (za stambene zgrade sezona grejanja ili hlađenja). Standard daje osnovna pravila za granične uslove i ulazne klimatske podatke nezavisno od izabrane metode proračuna.
EN 15255:2008 Energetska svojstva zgrada – Proračun opterećenja primetnog ohlađivanja prostora – Opšti kriteriji i postupci proveravanja (Thermal performance of buildings – Sensible room cooling load calculation – General criteria and validation procedures).
Standard određuje nivo ulaznih i izlaznih podataka i propisuje granične uslove za proračun osetnog hlađenja jedne prostorije pri konstantnoj ili promenljivoj temperaturi, uključujući ograničenje vršne snage hlađenja. Uključuje klasifikaciju proračunskih metoda i kriterija koje metoda mora zadovoljiti da bi ispunila zahteve ovog standarda. Namera je vrednovanje proračunskih metoda koje se koriste za određivanje maksimalnog učina za izbor opreme i projektovanje sistema GVK (grejanje, ventilacija, klimatizacija), vrednovanje temperaturnih profila kod smanjenih učina sistema, dati podatke za vrednovanje najboljih mogućnosti smanjenja opterećenja, dozvoliti analizu delimičnog opterećenja za projektovanje, vođenje i nadzor sistema.
EN 15265:2008 Energetska svojstva zgrada – Proračun potrebne energije za grejanje i hlađenje prostora upotrebom dinamičkih metoda – Opšti kriteriji i postupci provetravanja (Thermal performance of building – Calculation of energy needs for space heating and cooling systems using dynamic methods – General critena and validation procedures).
Određuje pretpostavke, granične uslove i testove za proveru proračunskih metoda za godišnju potrebnu energiju za grejanje i hlađenje zgrada (ili delova zgrada) kod vršenja proračuna i satnim intervalima, ne određujući posebnu numeričku tehniku. Cilj standarda je vrednovanje proračunskih metoda koje se koriste za proračune energetskih karakteristika svakog prostora u zgradama, pruža podatke o energiji koji se koriste za izmenu sa analizama karakteristika (GVK, rasveta, potrošna topla voda, itd.).
Standardi za podršku – Toplotne osobine građevinskih elemenata
EN ISO 13789:2008 Toplotne osobine zgrada – Koeficijenti prolaza toplote transmisijom i ventilacijom – Metoda proračuna (Thermal performance of buildings – Transmission and ventilation heat transfer coefficients – Calculation method).
Određuje metode i pruža konvenciju za proračun koeficijenata stacionarnog proračuna transmisionih i ventilacionih gubitaka čitave zgrade i delova zgrade. Primenljivo i na gubitke toplote (unutrašnja temperatura viša od spoljne) i na dobitke (unutrašnja toplota niža od spoljne).
EN ISO 13786:2008 Toplotne osobine građevinskih elemenata zgrade – Dinamičke toplotne karakteristike – Metode proračuna (Thermal performance of building components – Dynamic thermal charceferistics – Calculation methods).
Određuje karakteristike u odnosu na dinamičko toplotno ponašanje građevinskih elemenata i daje metode za njihov proračun.
EN ISO 6946:2000 Građevinski delovi i građevinski delovi zgrade – Toplotni otpor i koeficijent prolaza toplote – Metoda proračuna (Building components and building elements – Thermal resistance and thermal transmittance – Calculation method).
Metoda proračuna toplotnog otpora i prolaza toplote građevinskih delova, bez vrata i prozora i drugih ostakljenih konstrukcija, građevinskih elemenata u kontaktu sa tlom i građevinskih elemenata kroz koji je projektovan prolaz vazduha. Proračunska metoda se zasniva na odgovarajućim projektnim vrednostima toplotne provodljivosti ili toplotnog otpora materijala. Metoda je primenljiva za građevinske elemente koji se sastoje od toplotno homogenih slojeva u šta su uključeni i slojevi vazduha. Takođe standardom je data i približna metoda za građevinske elemente koji sadrže nehomogene slojeve uključujući i uticaj metalnih pričvrščivača korekcionim faktorima opisanim u dodatku standarda.
EN ISO 13370:2008 Toplotne osobine zgrada – Prenos toplote preko tla – Metode proračuna (Thermal performance of buildings – Heat transfer via the ground – Calculation methods).
Daje metode proračuna koeficijenata prolaza toplote, prolaza toplote za građevinske elemente u toplotnom kontaktu sa tlom, uključujući podove na tlu, podove iznad tla i podrume. Primenjuje se na građevinske delove ili njihove delove ispod horizontalnog nivoa spoljnih zidova zgrade. Uključuje proračun stacionarnog dela prolaza toplote (godišnji prosečni prolaz toplote) i deo prolaza toplote zbog periodičnih godišnjih varijacija u temperaturama (sezonske varijacije prolaza toplote oko prosečnog godišnjeg).
EN ISO 13947:2008 Toplotne osobine obešenih fasada – Proračun koeficijenta prolaza toplote (Thermal performance of curtain walling – Calculation of thermal transmittance).
Metode proračuna prolaza toplote kroz obešena pročelja koja se sastoje od ostakljenih i/ili neprozirnih panela ugrađenih ili pričvršćenih na ramove. Detaljne i pojednostavljene metode. Uključuje različite vrste ostakljenja, ramove od svih materijala, različite vrste neprozirnih panela obloženih metalom, staklom, keramikom ili bilo kojim drugim materijalom, uticaj toplotnih mostova na ostakljene površine, površine ramova i površine ispune.
EN ISO 10077-1:2008 Toplotne osobine prozora, vrata i zaslona – Proračun koeficijenta prolaza toplote – 1. deo: Uopšteno (Thermal performance of windows, doors and shotters – Calculation of thermal transmittance – Part 1 General).
Određuje metode proračuna prolaza toplote kroz prozore i vrata za prolaz pešaka koji se sastoje od ostakljenih i/ili neprozirnih panela u ramovima, sa i bez kapaka. Dopušta različite vrste ostakljenja, neprozirnih panela, različite vrste ramova i dodaje dodatni toplotni otpor za zatvorene kapke gde je to prikladno.
EN ISO 10077-2:2008 Toplotne osobine prozora, vrata i zaslona – Proračuni koeficijenta prolaza toplote – 2. deo: Numerička metoda za ramove (Thermal performance of windows, doors and shotters – Calculation of thermal transmittance Part 2: Numerical method for frames).
Određuje metodu i daje podatke o materijalima potrebne za proračun prolaza toplote vertikalnih profila rama i linijski koeficijent prolaza toplote. Može se koristiti i za ocenu toplotnog otpora profila kapaka i toplotne karakteristike kutije roletni.
EN ISO 10211:2008 Toplotni mostovi u zgradarstvu – Toplotni tokovi i površinske temperature – Detaljni proračuni (Thermal bridges in building construction – Heat flows and surface temperatures – Detailed calculations).
Daje specifikacije za 3D i 2D geometrijski model toplotnog mosta za numerički proračun prolaza toplote i površinskih temperatura. Specifikacije uključuju geometrijske granice i podelu modela, toplotnu granicu, uslove i vrednosti, odnose za korišćenje u proračunima.
EN ISO 14683:2008 Toplotni mostovi u zgradarstvu – Linearni koeficijent prolaza toplote – Pojednostavljene metode i zadate utvrđene vrednosti (Thermal bridges in building construction – Linear thermal transmittance – Simplified methods and default values).
Određuje pojednostavljene metode za određivanje prolaza toplote kroz linijske toplotne mostove koji se pojavljuju na spojevima građevinskih delova. Određuje zahteve za kataloge toplotnih mostova i ručne metode proračuna. Pruža unapred određene vrednosti linijskog prolaska toplote.
EN ISO 10456:2008 Građevinski materijali i proizvodi – Osobine s obzirom na toplotu i vlagu – Tabelarne projektne vrednosti i postupci određivanja nazivnih i projektnih toplotnih vrednosti (Building materials and products – Hygrothermal properties – Tabulated design values and procedures for determining declared and design thermal values).
Standard određuje način utvrđivanja i izražavanja projektnih vrednosti homogenih građevinskih materijala i proizvoda, sa postupcima za pretvaranje vrednosti dobijenih pod određenim uslovima za druge granične uslove koji vrede u rasponima okolnih temperatura između -30 °C i +60 °C. Daje koeficijente konverzije za temperaturu i vlažnost. Ovi koeficijenti su važeći za srednje temperature u rasponu 0-30 °C. Takođe, standard daje podatke za proračun prolaza toplote i vlage u tabelarnom obliku, za toplotno homogene materijale i proizvode koji se uobičajeno koriste u gradnji zgrada.
Standardi za podršku – Ventilacija i infiltracija
EN 15242:2008 Ventilacija u zgradama – Metode proračuna za određivanje protoka vazduha u zgradama uključujući infiltraciju (Ventilation for buildings – Calculation methods for the determination of air flow rates in bilding including infiltration).
Opisuje metodu proračuna protoka vazduha za ventilaciju zgrada za primenu u proračunima potrebne energije, učina grejanja i hlađenja, letnjeg komfora i vrednovanje kvaliteta unutrašnjeg vazduha. Primenjuje se na mehanički ventilirane zgrade, pasivne kanale, hibridne sisteme izmenjivanja mehaničkih i prirodnih načina ventilacije, ručno otvaranje prozora za ventilaciju ili povećanje letnje udobnosti.
EN 13779:2008 Ventilacija u nestambenim zgradama – Zahtevi za sisteme ventilacije i klimatizacije (Ventilation for non residential buildings – Performance requirements for ventilation and room-conditioning systems).
Daje indikatore karakteristika ventilacionih sistema. Primenljiva za projektovanje ventilacionih i klimatizacionih sistema nestambenih zgrada koje koriste ljudi, osim za industrijske procese (primena za stambene zgrade se obrađuje u standardu EN 14788).
Standardi za podršku – Pregrevanje i zaštita od osunčanja
EN ISO 13791-2008 Toplotne osobine zgrade – Proračun unutrašnjih sobnih temperatura u letnjem periodu, bez mehaničkog hlađenja – Pojednostavljene metode (Thermal performance of buildings – Calculation of internal temperatures of a room in summer without mechanical cooling – Simplified methods).
Određuje nužne ulazne podatke za pojednostavljenu metodu proračuna najveće, najmanje i prosečne operativne temperature prostorije u toplom periodu, kako bi se odredile karakteristike prostorije i izbeglo pregrevanje prostorija u projektnoj fazi ili odredilo da li je potrebna ugradnja rashladnog sistema.
EN 13363-1:2008/ispr. 1:2008 Uređaji za zaštitu od sunca u kombinaciji sa ostakljenjem – Proračun sunčanog i svetlosnog prolaska 1. deo: Pojednostavljena metoda (Solar protection dences combined with glazing – Calculation of solar and light transmittance – Part 1: Simplified method).
Određuje pojednostavljenu metodu zasnovanu na prolazu toplote i ukupnom prolazu sunčevog zračenja ostakljenja te prolaza toplote i refleksija uređaja za zaštitu od osunčanja za procenu ukupno propuštanje sunčeve energije uređaja za zaštitu od sunčevog zračenja u kombinaciji sa ostakljenjem. Primenljivo za sve vrste zaštite od insolacije paralelne sa ostakljenjem. Za žaluzine i pomične brisoleje se pretpostavlja da će biti podešeni tako da nema direktnog prolaza solarnog zračenja.
EN 13363-2:2008 Uređaji za zaštitu od sunca u kombinaciji sa ostakljenjem – Proračun ukupnog propuštanja sunčeve energije i propuštanje svetlosti – 2. deo: Detaljna metoda proračuna (Solar protection devices combined with glazing – Calculation of total solar energy transmittend and light transmittence – Part 2: Deteiled calculationmethod).
Određuje detaljnu metodu proračuna zasnovanu na spektralnim transmisionim podacima o materijalima uređaja za zaštitu od osunčanja i stakla za određivanje ukupnog propuštanja sunčeve energije i drugih relevantnih sunčevih i optičkih podataka u kombinaciji. Vredi za sve vrste uređaja paralelnih sa ostakljenjem.
Standardi za podršku – Unutrašnji uslovi i spoljašnja klima
CR 1752:2004 Ventilacija u zgradama – Projektni kriteriji za unutrašnjost (Ventilation for building – Design criteric for the indoor environment).
Određuje zahteve i metode za izražavanje kvaliteta unutrašnjeg prostora za projektovanje, narudžbu, korišćenje i upravljanje ventilacionim i klimatizacionim sistemima. Pokriva unutrašnje prostore namenjene ljudima, ali isključuje stambene i zgrade sa posebnim zahtevima industrijskih procesa.
EN 15251:2008 Ulazni parametri za projektovanje i ocenjivanje energetskih karakteristika zgrada koje se odnose na kvalitet vazduha, toplotnu ugodnost, osvetljenje i akustiku (Indoor environmental input parameters for design and assesment of energy performance of buildings addressing indoor air quality, thermal environment, lighting and acoustics).
Određuje parametre uticaja i/ili kriterije za unutrašnji prostor za projektovanje tehničkih sistema zgrade i proračun energetskih karakteristika. Takođe određuje metode za dugoročno vrednovanje dostignutih mikroklimatskih uslova kao rezultata proračuna ili merenja. Primarno primenljivo u neindustrijskim zgradama gde kriteriji za unutrašnju mikroklimu određuju potrebe ljudskog boravka i gde procesi proizvodnje nemaju najveći efekat na mikroklimu.
EN ISO 15927-1 Karakteristike zgrade vezane za toplotu i vlagu – Proračun i prikaz klimatskih podataka – 1. deo: Prosečne mesečne vrednosti pojedinih meteoroloških elemenata (Hygrothermal performance of buildings – Calculation and presentation of climatic data – Part 1: Monthly and annual means of single meteorological climats).
Određuje postupke proračuna i predstavljanje srednjih mesečnih vrednosti onih parametara koji su potrebni za određivanje pojedinih higrotermalnih karakteristika zgrada. Obuhvata temperaturu vazduha, vlažnost vazduha, brzinu vetra, padavine, insolaciju, dugotalasno zračenje.
EN ISO 15927-4 Karakteristike zgrada vezane za toplotu i vlažnost – Proračun i predstavljanje klimatskih podataka – 4. deo: Vrednost po satu, za procenu godišnje potrošnje energije za grejanje i hlađenje (Higrothermal performance of buildings – Calculation and presentation of climatic data – part 4: Horly data for assessing the annual energy use for heating and cooling).
Određuje metodu za određivanje referentne godine satnih podataka podesnih za određivanje prosečne godišnje energije za grejanje i hlađenje.
EN ISO 15927-5 Karakteristike zgrada vezane za toplotu i vlažnost – Proračun i prikaz klimatskih podataka – 5. deo: Podaci za proračun toplotnog opterećenja za grejanje prostora (Hygrothermal performance of buildings – Calculation and presentation of climatic data – Part 5. Dafa for design heat load for space heating).
Određuje definiciju, metodu proračuna i metodu izražavanja klimatskih podataka za određivanje efekta grejanja u zgradama sa spoljnim zimskim projektnim temperaturama, brzinom i pravcem vetra.
EN ISO 15927-6 Karakteristike zgrada vezane za toplotu i vlažnost – Proračun i prikaz klimatskih podataka – 6 deo: Akumulirana toplotna razlika (stepen-dan) (Hygrothermal performance of building – Calculation and presentation of climatic date – Part 6: Accumulated temperature differences (degree-days).
Određuje definiciju, metodu proračuna, metodu izražavanja podataka o akumuliranim temperaturnim razlikama koje se koriste za određivanje potrebne energije za grejanje u zgradama.
Standardi za podršku – Definicije i terminologija EN ISO 7345: Toplotna izolacija – Fizičke veličine i definicije (Thermal insulation – Psysical quantities and definitions).
Definiše fizičke veličine u domenu toplotne izolacije i odgovarajuće oznake i jedinice.
EN ISO 9288:1998 Toplotna izolacija – Prenos toplote zračenjem – Fizičke veličine i definicije (Thermal insulation – Heat transfer by radiation – Physical quantities and definitions).
Definiše fizičke veličine u području toplotne izolacije u delu prenosa toplote zračenjem i odgovarajuću oznaku i jedinice.
EN ISO 9251:2002 Toplotna izolacija – Uslovi prenosa toplote i osobine materijala – Rečnik (Thermal insulation materials – Vocabulary).
Određuje pojmove u području toplotne izolacije za opisivanje uslova i osobina materijala.
EN 12792:2006 Ventilacija u zgradama – Simboli, nazivi i grafički simboli (Ventilation for buildings – Symbols, terminology and graphical symbols).
Određuje simbole i terminologiju u EN standardima u polju ventilacije u zgradama.
Standardi vezani za praćenje i potvrđivanje energetskih osobina
EN 12599:2004 Ventilacija u zgradama – Ispitni postupci i merne metode za primopredaju izvedenih sistema ventilacije i klimatizacije (Ventilation for buildings – Test procedures and measuring methods for handling over installed ventilation and air conditioning systems).
Određuje kontrole, ispitne metode i merne instrumente za kontrolu podobnosti ugrađenih sistema u fazi primopredaje. Daje izbor između jednostavnih ispitnih metoda i opsežnih merenja.
Primenljiv na mehaničke sisteme ventilacije i klimatizacije prema EN 12792 koji se sastoji od bilo kojeg od sledećih uređaja:
- terminalni uređaji i jedinice
- uređaji za ventilaciju
- uređaji za distribuciju vazduha (dobava, odzračivanje, izbacivanje)
- zaštita od požara
- automatski kontrolni uređaj
Ne određuje postupke kojima se sistem postavlja, prilagođava, balansira i postupke za unutrašnju kontrolu kvaliteta pre primopredaje.
EN 13829:2002 Toplotne karakteristike zgrada – Određivanje propusnosti vazduha kod zgrada – Metoda razlike pritisaka (Thermal performance of buildings – Determination of air permeability of buildings – Fan pressurization method).
Merenje vazdušne propustljivosti zgrada ili delova zgrada in situ. Određuje korišćenje metode razlike pritisaka na delu zgrade ili čitavoj zgradi. Opisuje merenje rezultujuće vazdušne propusnosti preko dijapazona razlike pritisaka.
EN ISO 12569:2002 Toplotna izolacija zgrada – Određivanje izmene vazduha u zgradama – Metoda sa gasom kao indikatorom (Thermal insulation in buildings – Determination of air change in buildings – Tracer gas dilution method).
Opisuje korišćenje gasa kao indikatora za određivanje izmene vazduha u jednoj zoni indukovane vremenskim uslovima ili mehaničkom ventilacijom. Uključuje opadanje koncentracije, stalno ubrizgavanje i stalnu koncentraciju.
EN 13817:2000 Toplotne karakteristike zgrada – Kvalitativno otkrivanje toplotnih mostova u obodnim konstrukcijama zgrada – Metoda infracrvenog snimanja (Thermal performance of buildings – Qualitative detection of thermal iregularities in building envelopes – Infrared method).
Određuje kvalitativnu metodu termografskog ispitivanja za određivanje toplotnih nepravilnosti u građevinskom omotaču. Metoda se koristi inicijalno za određivanje toplotnih nepravilnosti u građevinskom omotaču. Metoda se koristi inicijalno za određivanje velikih varijacija u toplotnim karakteristikama, uključujući i vazdušnu propustljivost, delova koji čine spoljni omotač zgrade.
EN 15378:2008 Sistemi grejanja u zgradama – Nadzor nad kotlovima i sistemima grejanja (Heating systems in building – Inspection of boilers and heating systems).
Određuje postupke pregleda i opcije merenja za određivanje energetskih karakteristika postojećih kotlova i sistema grejanja. Uključuje kotlove za grejanje, potrošnu toplu vodu ili oboje, gasne kotlove, kotlove na tečna i čvrsta goriva (uključujući biomasu). Takođe uključuje razvod, uključujući i povezane komponente i regulaciju, ogrevna tela sa dodacima, sisteme regulacije grejanja prostora.
EN 15239:2008 Ventilacija u zgradama – Energetske karakteristike zgrada – Uputstvo za proveru ventilacionih sistema (Ventilation for buildings – Energy performance of buildings – Guidelines for inspection of ventilation systems).
Daje metodologiju za ispitivanje sistema mehaničke i prirodne ventilacije u pogledu potrošnje energije, primenljivo za sve zgrade. Cilj je ocena delovanja sistema i uticaj na potrošnju energije. Uključuje predloge za moguća poboljšanja sistema.
EN 15240:2008 Ventilacija u zgradama – Energetske karakteristike zgrada – Uputstva za proveru sistema pripreme vazduha (Ventilation for buildings – Energy performance of buildings – Quidelines for inspection of air-conditioning systems).
Opisuje uobičajenu metodologiju za pregled klimatizacionih sistema u zgradama za hlađenje prostora ili grejanje sa stanovišta potrošnje energije. Cilj je ocena energetskih karakteristika i pravilno dimenzionisanje sistema, uključujući promene u odnosu na početno stanje i naknadnim izmenama projekta, stvarne zahteve i trenutno stanje zgrade, ispravnost delovanja sistema, delovanje i postavljanje regulacije, delovanja i uloga različitih komponenti, stepena delovanja.
Pišu: Dr Dragan Škobalj, Žarko Đokić
