Prodor prirodnog, sunčevog svetla u unutrašnjost objekta je jedan od osnovnih faktora za prijatan i što je još važnije, zdrav boravak. Količina svetlosti koja dopire u zatvoren prostor zavisi od brojnih faktora, orijentacije objekata, okruženja, položaja, a naravno ključni su prozori. Prirodno osvetljenje utiče na komfor u svakom unutrašnjem prostoru i direktno utiče na raspoloženje, volju i energiju. Osećaj nije samo subjektivan, naučno je i dokazan pozitivan uticaj dnevne svetlosti na prevenciju mnogih bolesti, njenu ulogu u aktiviranju vitamina D u organizmu itd. Istovremeno, njen nedostatak može biti uzrok avitaminoze organizma i slabljenja vida koji dovode do mnogih drugih zdravstvenih problema. Adekvatno prirodno osvetljenje je važno i zbog drugih objektivnih faktora, kao što je ušteda primarne energije, što se manifestuje što kroz uštede vezane za osvetljenje prostora tako i kroz uštede za grejanje.
Kvalitet osvetljenja izražava se indeksom reprodukcije boja, CRI – Color reproduction index. Oznaka koja je kod nas u upotrebi je Ra. Uz prirodno osvetljenje, samo pojedina najkvalitetnija veštačka osvetljenja mogu dostići najvišu vrednost ovog indexa Ra=100. Svetlosni komfor je direktno vezan za fiziološko stanje korisnika, što se karakteriše i kroz pojavu zamora usled prevelikog kontrasta unutar vidnog polja. Na subjektivni osećaj korisnika prostora se obraća sve veća pažnja, što zbog povećanja opšteg nivoa stresa u svakodnevnom životu a narocito kada su stambeni objekti u pitanju, tako i zbog potencijalnog porasta produktivnosti u prostorima koji su komforni i prijatni za boravak i rad, kada se radi o poslovnim prostorima. Dokazano je da je prijatnost pri upotrebi prirodnog osvetljenja veća nego kod veštackog osvetljenja prostora. Spektar dnevne svetlosti najugodniji je za ljudsko oko i obezbeđuje najzdravije okruženje za zaposlene, a pritom dovoljna količina prirodnog svetla smanjiće potrebu za potrošnjom električne energije u poslovnom prostoru ili objektu.
Osim subjektivno osećaja, aspekat osvetljenja prostora je od posebnog značaja u projektima komercijalnih objekata, javnih i kulturnih objekata – tržni centri, muzeji, škole, poslovne zgrade. U takvim objektima većih gabarita optimalna kombinacija dnevnog i veštačkog osvetljenja i korišćenje savremenih metoda i tehnika za prirodno osvetljenje prostora može dovesti do značajnih ušteda u potrošnji električne energije za osvetljenje i grejanje ili hlađenje objekta i povećanju komfora. Kada su u pitanju objekti čija namena uglavnom podrazumeva dnevnu aktivnost, kao navedeni, pravilno obezbeđivanje prirodnog svetla igra veliku ulogu. Najviše zastupljeno uvođenje prirodnog osvetljenja u unutrašnjost objekta vrši se putem prozora.
Tu naravno bitnu ulogu igraju dimenzije i raspored prozorskih otvora na fasadi, gde se u pronalazak optimalnog rešenja ubrajaju brojni faktori. Treba obezbediti dovoljno prirodnog osvetljenja imajući na umu finansijske troškove, energetske performanse, doživljaj prostora i enterijera, pa i izgled fasade. Bitnu ulogu igraju i orijentacija objekta kao i samo podneblje u kome se objekat nalazi.
Tradicionalno u toplim klimatskim uslovima su prozorski otvori bili manji, kako bi se izbegla prevelika izloženost suncu koja dovodi do pregrejavanja unutrašnjosti objekta. Takođe, u tim uslovima izbegava se preterano orijentisanje objektu ka južnoj, sunčanoj strani. Nadstrešnice su element koji omogućava da se leti unutrašnjost objekta odbrani od prekomernog zagrejavanja, dok se njihovim povlačenjem zimi dopušta prodor prekopotrebnog sunčevog osvetljenja.
Količina potrebnog svetla naravno prvenstveno zavisi od namene prostorije. U načelu u prostorijama u kojima se provodi vreme noću, ili samo za pojedine aktivnosti, kao što su spavaće sobe, radne ili kuhinje, nije potrebna količina osvetljenja kao u dnevnim sobama.
U dnevnom boravku optimalna veličina prozora iznosi 1/7 površine poda prostorije. To znači da je za osvetljenje prostorije površine 21m² potrebna ukupna površina prozora 3m². Ipak, i ta računica zavisi od same orijentacije objekta, kao i od doba godine.
Najmanja količina svetla dolazi sa severne strane objekta te je idealno na sever orijentisati kuhinje ili spavaće sobe. Takođe, severno svetlo nije direktno i kvalitet prirodnog osvetljenja na toj strani je konstantan u svim godišnjim dobima, što posebno pogoduje umetničkim studijima i slikarskim ateljeima, čitaonicima, radionicama, kompjuterskim prostorijama i sl. Dobro projektovano dnevno osvetljenje prostora obuhvata ne samo odgovarajuće materijale korišćene za prozore i druge otvore i za tretman unutrašnjih neprovidnih površina, već i odgovarajuće elemente za zaštitu od pregrevanja u letnjem periodu ili smanjenja blještanja u toku sunčanih dana. Zaštita treba da bude takva da eliminiše potencijalni nekomfor, ali i da u periodima smanjenog osvetljaja – povećane oblačnosti ili slično, ne umanji osvetljenost u unutrašnjem prostoru.
Pored prozora, od kojih značajnu ulogu igraju krovni prozori kada govorimo o dovođenju prirodnog osvetljenja u prostore koji su do nedavno smatrani manje pogodnim za to, inovativno rešenje mogu biti i svetlosni tuneli. Takvi tuneli koriste se uglavnom u hodnicima, kupatilima, ostavama i slično – prostorima gde prozori nisu neophodni i stoga predviđeni. Iako se putem svetlosnih tunela ne obezbeđuje pogled na okolinu, i stoga imaju manju vrednost od ugradnje prozora, ipak uspevaju da utiču na komfor unutrašnjeg prostora samim uvođenjem prirodnog, sunčevog zraka.
